มะเร็งต่อมลูกหมาก
ต่อมลูกหมากทำหน้าที่สร้างสารน้ำซึ่งเป็นส่วนประกอบของน้ำอสุจิในเพศชาย โดยต่อมลูกหมากอยู่ใต้ต่อกระเพาะปัสสาวะและหุ้มรอบท่อปัสสาวะ มะเร็งต่อมลูกหมากมักพบได้ใน ผู้ชายสูงอายุ โดยคาดการว่าทั่วโลกจะมีผู้ป่วยใหม่ 1,600,000 คนต่อปี และเสียชีวิตจากมะเร็งต่อมลูกหมากประมาณปีละ 366,000 คน และจากข้อมูลการรักษาปัจจุบัน ผู้ป่วยมะเร็งต่อมลูกหมากจะมีอัตราการรอดชีวิตที่ 5, 10 และ 15 ปี เป็น 99 %, 98% และ 96% ตามลำดับ มะเร็งต่อมลูกหมากเกือบทั้งหมดเป็นเซลล์ชนิด adenocarcinoma (มะเร็งที่เกิดจากเซลล์ที่ผลิตสารน้ำและสารคัด หลั่งต่างๆ) ซึ่งเป็นมะเร็งที่มีการเติบโตในอัตราที่ช้า ส่วนใหญ่พบในผู้ชายอายุ 65 ปีขึ้นไปและผู้ป่วยมักไม่ได้เสียชีวิตจากมะเร็งต่อม ลูกหมาก
ผู้ป่วยมะเร็งต่อมลูกหมากมักจะมาพบแพทย์ด้วยอาการ ดังต่อไปนี้
- ปัสสาวะไหลช้าลง
- ปัสสาวะกะปริดกะปรอย
- กลั้นปัสสาวะไม่อยู่หรือต้องรีบเข้าห้องน้ำเมื่อปวดปัสสาวะ
- ปัสสาวะบ่อยโดยเฉพาะในเวลากลางคืน
- ปัสสาวะไม่สุด
- มีความรู้สึกแสบร้อนขณะปัสสาวะ
- มีเลือดปนในปัสสาวะหรือน้ำอสุจิ
- มีอาการปวดหลัง, ข้อสะโพก หรือ เชิงกรานตลอดเวลา
- มีอาการเหนื่อย หายใจหอบ หัวใจเต้นเร็ว เวียนศีรษะ หรือผิวหนังซีดจากภาวะเลือดจาง
ซึ่งภาวะหรือโรคอื่นก็อาจจะมีอาการแบบเดียวกันได้ เพราะเมื่ออายุมากขึ้นต่อมลูกหมากจะโตแล้วกดท่อปัสสาวะทำให้เกิดอาการคล้ายๆ กัน
การตรวจเพื่อวินิจฉัยโรคมะเร็งต่อมลูกหมากทำโดยการซักประวัติสุขภาพ, ตรวจร่างกายทั่วไป, การตรวจทางทวารหนักเพื่อคลำต่อมลูกหมาก, การตรวจเลือดดูระดับ Prostate-specific antigen (PSA), การตรวจอัลตราซาวนด์ทางทวารหนัก, การตรวจด้วยเครื่อง MRI และการตัดชิ้นเนื้อผ่านทางทวารหนัก เพื่อตรวจทางพยาธิวิทยา เพื่อยืนยันการวินิจฉัยมะเร็งต่อมลูกหมาก เมื่อทีมการรักษาได้รับทราบข้อมูลทั้งหมดแล้วจึงจะมีการพิจารณาเลือกวิธีการรักษาที่เหมาะสมต่อไป
การรักษามะเร็งต่อมลูกหมาก
ปัจจุบันมะเร็งต่อมลูกหมากมีวิธีการรักษาหลายวิธีได้แก่
- การตรวจติดตามอย่างใกล้ชิด โดยจะยังไม่มีการรักษาจนกว่าผู้ป่วยมีอาการ หรือผลการตรวจผิดปกติเท่านั้น เหมาะสำหรับผู้ป่วยสูงอายุที่ไม่มีอาการจากโรคมะเร็ง หรือ มีโรคประจำตัวมาก หรือ ผู้ป่วยที่ตรวจพบความผิดปกติจากการคัดกรองมะเร็งต่อมลูกหมาก
- การผ่าตัด – เหมาะสำหรับผู้ป่วยที่มีสุขภาพแข็งแรงดี และโรคมะเร็งยังไม่ลุกลามออกนอกต่อมลูกหมาก โดยอาจจะมีผลข้างเคียงดังต่อไปนี้
- อวัยวะเพศไม่แข็งตัว
- กลั้นปัสสาวะหรืออุจจาระได้ไม่ดี
- ความยาวองคชาติจะลดลงจากการตัดท่อปัสสาวะออกไปบางส่วน
- มีความเสี่ยงต่อการเกิดไส้เลื่อนในอนาคต
- การฉายรังสีหรือการฝังแร่ – เป็นการให้รังสีปริมาณสูงไปยังต่อมลูกหมาก ซึ่งทำได้โดยการฉายรังสีจากภายนอก หรือการฝังแร่กัมมันตรังสีเข้าไปยังต่อมลูกหมากโดยตรง โดยอาจจะมีผลข้างเคียงดังต่อไปนี้
- อวัยวะเพศไม่แข็งตัว
- การปัสสาวะผิดปกติ เช่น กลั้นปัสสาวะได้ไม่ดี ปัสสาวะบ่อย
- การรักษาด้วยฮอร์โมน – เนื่องจากฮอร์โมนเพศชายเป็นปัจจัยกระตุ้นการเติบโตของมะเร็งต่อมลูกหมาก ดังนั้นการลดระดับฮอร์โมนเพศชายด้วยการใช้ยา หรือการผ่าตัดอัณฑะออกก็จะช่วยรักษามะเร็งต่อมลูกหมากได้
- มีอาการร้อนวูบวาบ
- หย่อนสมรรถภาพทางเพศ
- ความต้องการทางเพศลดลง
- กระดูกบางลง
- การรักษาด้วยยาเคมีบำบัด – เหมาะสำหรับผู้ป่วยที่อยู่ในระยะที่มีการแพร่กระจายของมะเร็งไปยังอวัยวะอื่น ซึ่งยาเคมีบำบัดจะไปตามกระแสเลือดเพื่อไปทำลายเซลล์มะเร็งทุกส่วนของร่างกาย
การรักษามะเร็งต่อมลูกหมากในผู้ป่วยแต่ละคนอาจจะมีความแตกต่างกันได้ขึ้นกับหลายปัจจัยผู้ป่วยควรปรึกษาและสอบถามกับแพทย์เจ้าของไข้เพื่อร่วมกันพิจารณาการรักษาที่เหมาะสมกับตนเอง สามารถศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับโรคมะเร็งได้ที่เว็บไซต์ www.chulacancer.net
สามารถติดต่อเพื่อขอรับคำปรึกษาและตรวจวินิจฉัยโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญได้ที่
อาคาร ภปร ชั้น 1 โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย โทร 0-2256-4000
