ปัจจัยเสี่ยงอัลไซเมอร์คืออะไร…รู้แล้วป้องกันได้ก่อนเกิดโรค

• โรคอัลไซเมอร์เกิดจากการที่สมองมีการสร้างโปรตีน เบต้าอะไมลอยด์ และ เทาโปรตีนที่เป็นพิษกับเซลล์สมอง
• ยังไม่ทราบสาเหตุที่ชัดเจนว่าทำไมจึงเกิดเฉพาะกับบางบุคคล 
• โปรตีนเหล่านี้เกิดขึ้นทีละน้อยในสมองของผู้ที่จะมีอาการสมองเสื่อม ตั้งแต่อายุ 40-50 ปี และมีปริมาณมากขึ้นจนทำให้เกิดความเสียหายกับเนื้อสมองเมื่อเป็นผู้สูงวัย ซึ่งมักจะแสดงอาการหลังอายุ 65 ปี 

ปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญของโรคอัลไซเมอร์ 

ปัจจัยเสี่ยงที่ปรับเปลี่ยนไม่ได้ 

• อายุที่เพิ่มขึ้น 
• เพศหญิงมีความเสี่ยงเป็นโรคนี้มากกว่าเพศชาย 
• ผู้ที่มีประวัติคนในครอบครัวป่วยเป็นโรคนี้จะมีความเสี่ยงสูงขึ้น 

ปัจจัยเสี่ยงที่อาจปรับเปลี่ยนได้ 

• ผู้ที่มีระดับการศึกษาน้อยมีความเสี่ยงสูงกว่าผู้ที่มีระดับการศึกษาสูง 
• ภาวะหูตึง เพราะประสาทหูที่เสื่อมทำให้สมองถูกกระตุ้นลดลง 
• การเกิดภยันตรายรุนแรงกับสมอง เช่น เกิดอุบัติเหตุทำให้สมองได้รับการกระทบกระเทือน สลบหรือไม่รู้ตัว
• มีความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน โรคหัวใจ ไขมันในเลือดสูง และไม่ได้รับการรักษาควบคุมให้ดี  
• ภาวะอ้วนในวัยกลางคนซึ่งจะเพิ่มความเสี่ยงเมื่อมีอายุมากขึ้น  
• ภาวะซึมเศร้าในผู้สูงวัย    
• การใช้สารเสพติด การสูบบุหรี่ ดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์
• การขาดปฏิสัมพันธ์ทางสังคม เก็บตัวลำพัง
• อยู่นิ่ง ๆ เฉย ๆ ไม่ออกกำลังกาย
• สัมผัสมลพิษทางอากาศ เช่น  PM 2.5 ในปริมาณสูง    
• การไม่ได้ทำงานหรือไม่ได้ทำกิจกรรมที่ต้องใช้สมอง

การปรับเปลี่ยนปัจจัยเสี่ยงควรเริ่มต้นล่วงหน้าเป็นสิบ ๆ ปีก่อนที่จะเข้าสู่การเป็นผู้สูงวัย 

ข้อมูลโดย : รศ.นพ.สุขเจริญ ตั้งวงษ์ไชย
ภาควิชาจิตเวชศาสตร์
ข้อมูล ณ วันที่ : 23 กันยายน 2566