ภาวะอารมณ์เศร้าหลังคลอด  (Postpartum blues) VS  โรคซึมเศร้าหลังคลอด (Postpartum Depression) 2 ภาวะนี้ ไม่เหมือนกัน!

ความหมาย

• ภาวะอารมณ์เศร้าหลังคลอด 

เป็นภาวะการเปลี่ยนแปลงทางอารมณ์ที่ไม่รุนแรง และยังไม่นับเป็น “โรค” พบได้ 40-85%

• โรคซึมเศร้าหลังคลอด

เป็นภาวะการเปลี่ยนแปลงทางอารมณ์ที่รุนแรง ผู้ป่วยมีอาการคล้ายโรคซึมเศร้า รวมถึงมีความวิตกกังวลเกี่ยวกับทารกด้วย พบได้ 10-20%

อาการ

• ภาวะอารมณ์เศร้าหลังคลอด
  เช่น รู้สึกเศร้า อ่อนไหวง่าย ตึงเครียด ขี้หงุดหงิด อ่อนเพลีย เบื่ออาหารนอนไม่หลับ
  
• โรคซึมเศร้าหลังคลอด

นอกจากมีอาการคล้ายภาวะอารมณ์เศร้าหลังคลอดแล้ว ยังมีอาการอื่น ๆ ร่วมด้วย 

• มีอารมณ์เศร้าเกือบทั้งวัน ติดต่อกันหลายวัน
• หมดสนุกกับกิจกรรมที่เคยทำ
• รู้สึกไร้ค่า หรือคิดฆ่าตัวตาย
• วิตกกังวลเกี่ยวกับทารก เช่น กลัวเลี้ยงลูกได้ไม่ดี กลัวลูกไม่ปลอดภัย อาการย้ำคิดย้ำทำ ฯลฯ

ระยะเวลาที่เป็น

• ภาวะอารมณ์เศร้าหลังคลอด

• มักเกิดอาการ 2 – 4 วันแรกหลังคลอด
• อาการอาจรุนแรงสุดในราววันที่ 5
• อาการจะค่อย ๆ ดีขึ้นภายใน 2 สัปดาห์ 

• โรคซึมเศร้าหลังคลอด
• รู้สึกเศร้าตลอดทั้งวันหรือหมดความสนใจกับกิจกรรมสนุกที่เคยทำ ต่อเนื่องกันอย่างน้อย 2 สัปดาห์ 

กลุ่มเสี่ยง 

• ภาวะอารมณ์เศร้าหลังคลอด

• ผู้ป่วยที่เคยมีประวัติป่วยด้วยโรคซึมเศร้า
• ผู้ที่เคยมีอาการซึมเศร้าในช่วงตั้งครรภ์
• ผู้มีประวัติอารมณ์แปรปรวนก่อนมีรอบเดือน
• ผู้ที่ปรับตัวต่อการตั้งครรภ์ไม่ได้

• โรคซึมเศร้าหลังคลอด

• ผู้ที่เคยมีประวัติเป็นโรคซึมเศร้าหลังคลอด มีโอกาสเป็นซ้ำ 50%
• ผู้ที่เคยมีอาการซึมเศร้าในช่วงตั้งครรภ์

การรักษา

• ภาวะอารมณ์เศร้าหลังคลอด

ให้ข้อมูล ปลอบโยน และประคับประคองจิตใจผู้ป่วยก็เพียงพอแล้ว

• โรคซึมเศร้าหลังคลอด

• หากผู้ป่วยมีอาการไม่รุนแรง อาจเลือกวิธีรักษาแบบไม่ใช้ยา เช่น จิตบำบัด
• หากผู้ป่วยมีอาการรุนแรง หรือไม่ตอบสนองจากการรักษาโดยวิธีไม่ใช้ยา จึงพิจารณารักษาด้วยยาแก้ซึมเศร้า

ข้อมูลโดย : ศ.พญ.ชุติมา หรุ่มเรืองวงษ์ 
ฝ่ายจิตเวชศาสตร์
ข้อมูล ณ วันที่ 12 กรกฎาคม 2566