การทดสอบภาวะออกซิเจนต่ำในเลือดขณะออกกำลังกายในผู้ป่วยโควิด-19

การทดสอบภาวะออกซิเจนต่ำในเลือดด้วยการออกกำลังกาย สามารถช่วยประเมินระดับความรุนแรงของโรคโควิด-19 ในระบบการหายใจ ซึ่งขณะที่ผู้ป่วยพักอาจยังไม่พบความผิดปกติ ดังกล่าว แต่เมื่อออกกำลังอาจพบว่าระดับออกซิเจนลดลง ซึ่งสัมพันธ์กับระดับความรุนแรงของโรคและอัตราการเสียชีวิตที่สูงขึ้น โดยสามารถทดสอบได้หลายวิธี เช่น

1. การลุก-นั่งจากเก้าอี้
   • ลุก-นั่งจากเก้าอี้ ด้วยอัตรา 20-30 ครั้งต่อนาที
   • ห้ามใช้มือดันเก้าอี้ หรือพนักพิงระหว่างทดสอบ
2. การเดินต่อเนื่อง
   • เดินเร็วต่อเนื่องไปมาภายในห้อง โดยให้ได้ระยะทางมากที่สุดในเวลา 6 นาที
3. การปั่นจักรยานอากาศ 3 นาที
   • ยกขาขึ้นปั่นจักรยานอากาศต่อเนื่องเป็นเวลา 3 นาที
   • หากผู้ป่วยมีปัญหาด้านการทรงตัว หรือข้อจำกัดในการลุกนั่งให้ใช้วิธีนี้ทดแทนวิธีการข้างต้น

การแปลผล

ผู้ป่วยควรใส่เครื่องวัดออกซิจนที่ปลายนิ้วตลอดการทดสอบ โดยบันทึกค่าระดับออกซิเจนก่อนและหลังการทดสอบเพื่อเปรียบเทียบ หากค่าระดับออกซิเจนลดลงมากกว่าร้อยละ 3 ขึ้นไป บ่งบอกว่าระบบการหายใจเริ่มมีความผิดปกติ ควรแจ้งผู้ดูแลรักษาทันที

ข้อห้าม

• ไม่ควรปฏิบัติในผู้ป่วยที่มีสัญญาณชีพไม่คงที่
  • อัตราการหายใจเร็วมากกว่า 22 ครั้งต่อนาที
  • อัตราการเต้นของหัวใจมากกว่า 120 หรือน้อยกว่า 50 ครั้งต่อนาที
  • ความดันโลหิตตัวบนสูงกว่า 160 หรือต่ำกว่า 100 มิลลิเมตรปรอท
• ไม่ควรปฏิบัติในผู้ป่วยที่มีปัญหาทรงตัวขณะลุกนั่งหรือขณะเดิน
• อย่าหักโหมมากจนเกิดอันตรายและระมัดระวังอุบัติเหตุระหว่างทดสอบ

ข้อมูล ณ วันที่ 23 สิงหาคม 2564
ที่มา : อ. นพ.วรวุฒิ ตันติทวีวัฒน์